Mason i sobowtór. Kaszuby 1934 rok.

Notka 31

   Przez związek z diabłem uzyskuje swe siły nadprzyrodzone mason (fremer). Wstępując do masonerjii, musi on skryptem pisanym krwią własną zapisać duszę djabłu i przeleżeć następnie noc jedną w trumnie. Jeżeli w tym czasie nasuną mu się jakieś wątpliwości, zabije go spadający z sufitu miecz. Jeżeli przetrwa próbę, prowadzi się go z zawiązanymi oczyma do długiego czarnego stołu, na którym stoi pewna ilość złotych misek. Jedną z nich musi wybrać, a zawartość ich stanowi o przyszłym jego losie: chęci do budowania, bogactwie, ubóstwie, zawszeniąś musi on ślubować zachowanie tajemnicy, jeżeli zaś zdradzi którąś z tajemnic wolnomularzy lub poczuje żal, że do nich przystał, wówczas portret jego zacznie się pocić a masoni przekłują portret mieczem lub wykłują mu oczy szpilką i człowiek ten umrze nagłą śmiercią, albo też wezwie się go na sąd i wyda w ręce djabła. Przez związek z djabłem osiąga mason dar równoczesnego znajdowania się w dwóch miejscach, albo, jak inni twierdzą, djabeł przyjmuje jego postać i zastępuje go w jednem miejscu, gdy on sam znajduje się gdzieindziej. Masoni poznają się po specjalnym uścisku dłoni. Gdy umowa z djabłem upłynie, można ją przydłużyć, jeżeli mason pozyska innego człowieka, który po określonym czasie zapisze duszę djabłu. Po upłynięciu terminu djabeł obu porywa. Dusza masona jest własnością djabła, ale może on się uratować, jeżeli mu ktoś w godzinę śmierci poda różaniec lub szkaplerz, którym może się bronić przed djabłem (Kaszuby północne).
   Na Kaszubach południowych nazywa się sobowtórem (sobotvor) człowieka, któremu djabeł na mocy podpisanego krwią kontraktu w czasie jego nieobecności dozoruje mienie.Sobowtór kończy zazwyczaj samobójstwem.